Ervaringen inwonersparticipatie bij gemeenten

08-01-2025 57 keer bekeken

Het Periodiek Overzicht Inwonerparticipatie van TNO geeft inzicht in wat er volgens gemeenten gebeurt op het gebied van inwonerparticipatie tijdens de verschillende fasen van de ontwikkeling van zon- of windparken. Een van de ontwikkelingen is meer lokaal eigendom bij zon- en windparken.

Gemeenten pakken inwonersparticipatie integraal aan

Zo combineren gemeenten participatie rondom wind en zon met de warmtetransitie. Soms ook met andere beleidsdomeinen zoals veiligheid en leefbaarheid. De meeste gemeenten (87%) werken samen met lokale energiecoöperaties of verkennen een samenwerking. In vergelijking met vorig jaar streven steeds meer gemeenten (ruim de helft) naar minimaal 50% lokaal eigendom. Ook verkennen gemeenten steeds meer andere vormen van financiële participatie.

Ervaringen inwonerparticipatie

De ervaringen van gemeenteambtenaren met inwonerparticipatie lopen uiteen:

58% van de gemeenten ervaarden dat inwonerparticipatie de kwaliteit van plannen verbetert;
50% ziet inwonerparticipatie als iets wat bijdraagt aan het draagvlak voor wind- en zonneparken;
61% van de gemeenten ervaarden dat de participatie niet altijd de weerstand wegneemt.

Inwonersparticipatie zorgt voor meer begrip

Gemeenten geven aan dat, ondanks die mate van weerstand, inwonerparticipatie bijdraagt aan meer begrip voor keuzes. Verder geven ze aan dat inwonerparticipatie veel tijd kost, maar dat het een belangrijk onderdeel van het gehele proces is. De afweging van participatie-uitkomsten en publieke belangen vormt nog weleens een worsteling. Ook geven gemeente aan dat de kwaliteit van de plannen door de inbreng van inwoners verbetert.

Succesfactoren en knelpunten

Deze zijn in de afgelopen jaren weinig veranderd:

Het informeren en bereiken van inwoners en het betrekken van lokale initiatieven gaat goed;
Tekort aan arbeidscapaciteit blijft een knelpunt;
Het betrekken van specifieke groepen blijft ook een knelpunt.

Dit jaar vroeg TNO voor het eerst uit hoe de steun is van de manager/leidinggevende voor inwonerparticipatie en hoe steun of medewerking van collega’s worden ervaren. Beide worden door 89% van de gemeenten positief ervaren.

Wat ook voor het eerst is uitgevraagd, is hoe gemeenten het ervaren dat er een wettelijk instrumentarium ontbreekt rondom inwonerparticipatie voor het afdwingen van 50% lokaal eigendom. Dit wordt door 72% van de gemeenten ervaren als een knelpunt.

Gemeenten hebben meer behoefte aan onderstuening

Zij geven vooral aan dat zij vooral behoefte hebben aan kennis over het betrekken van het stille midden (62%) en extra menskracht voor het organiseren van inwonerparticipatie (58%).

De meeste gemeenten willen kennisondersteuning ontvangen aan de hand van een externe adviseur. Via een expertpool van participatieadviseurs (76%) of een online handreiking (70%). Er is vooral mee vraag naar online handreikingen in vergelijking met vorig jaar.